Chiến Tranh Nhìn Từ Nhiều Phía

Anh
Nguyễn Xuân Hoàng nhờ tôi viết mục Sổ Tay cho Văn số này. Tôi chưa bao giờ phụ
trách mục gì cho bất cứ báo nào. Những bài tôi viết chỉ là những sáng tác “tự
do”: thơ, truyện, tùy bút, tiểu luận. Viết Sổ Tay thì phải đề cập ít nhiều
đến nội dung của số báo sắp ra. Nhưng tôi không có trong tay ngay cả mục lục của
số báo, và tôi chỉ có một đêm để viết cho kịp “deadline” mà anh Hoàng nhờ.
Tôi gọi điện thoại, anh Hoàng nói: “Hạo muốn viết gì cứ viết, coi như một bài
tùy bút”. Vâng, đây chỉ là bài tùy bút của tôi, đăng vào mục Sổ Tay thế chỗ
cho người chủ bút bận việc, không liên quan gì đến quan điểm của tạp chí Văn.

Tôi nhận lời, nhưng chưa nghĩ ra sẽ viết về điều gì. Rồi tôi tự hỏi,
sao không bắt đầu bằng chính những ý nghĩ của tôi về nhà văn Nguyễn Xuân Hoàng,
người tôi vừa nói chuyện xong trên điện thoại.

Tôi
chưa bao giờ gặp mặt anh Nguyễn Xuân Hoàng. Thỉnh thoảng tôi liên lạc với anh qua
email, gấp thì gọi điện thoại, nói dăm câu cần thiết, không bao giờ ra ngoài phạm
vi công việc. Tôi không có cơ hội quen biết nhiều người làm văn nghệ ở đây, mặc
dù tôi sống cách Little Saigon chỉ hai giờ lái xe. Không rõ vì sao, nhưng thật
sự tôi hơi ngại gặp họ. Có thể vì cách biệt tuổi tác? Tôi nghĩ ở Mỹ, cái hố
ngăn cách thế hệ rộng hơn ở Việt Nam. Một người lớn tuổi và một người trẻ ở Việt
Nam chỉ cách biệt nhau về tuổi tác, kinh nghiệm. Nhưng cũng hai người đó, nếu sống
ở Mỹ, ngoài những cách biệt về tuổi tác và kinh nghiệm, còn có những cách biệt
về ngôn ngữ, về mức độ đậm nhạt văn hóa Việt-Mỹ, về mối liên hệ với quê hương,
về quan điểm chính trị. Cái hố ngôn ngữ-văn hóa giữa các thế hệ người Việt ở
đây rộng đến nỗi đôi khi trong cùng một nhà, cha mẹ con cái gần như không thể
trò chuyện được với nhau. Tôi sang Mỹ khi đã lớn. Có nghĩa tôi rất “Mít”.
Nhưng thật tình, tôi vẫn thấy ngại khi phải tiếp xúc với những người làm văn
nghệ thuộc thế hệ trước. Có thể một phần vì bản tính tôi không chủ động trong
những quan hệ.

…