Đống Rác Cũ

Ngôi nhà này bè bè, thô thô như một anh chàng to ngang mà lùn. Đó là tại
khi xây dựng, không có kiểu vẽ trước? Hay tại toán thợ nề quê mùa nào đó, muốn
khoe là tay cừ mỹ thuật? Họ đem nhồi nhét, trộn hổ lốn vào trong tác phẩm cỏn
con này tất cả những cái họ đã nhìn qua loa thấy ở nhà kiểu Tàu, ở nhà kiểu Tây
làm theo thời trung cổ, thời hiện đại? Hay tại tiền khoán nhà thì to mà tài thợ
thì nhỏ? Cho nên để nuốt món đó cho khỏi hóc, họ đành liều lĩnh, phóng tay làm
cho cái nhà trở thành không ra lối lăng gì.

Thôi mặc kệ. Ta tìm hiểu làm gì cái điều không lợi cho ta ấy? Nhà này
dù đẹp, dù khéo, dù xinh, hay lố lăng, kệch kỡm, lòe loẹt, thì nó cũng là một sự
kiện đã rồi.

Nhà có hai tầng. Tầng gác dẹt đen đét như bụng người nhịn đói. Vì ở
phía trước, có chừa ra một cái sân rộng. Ở hai tường hai bên, trên bộ của chóp
sơn xanh, có đắp một cái gờ dài. Gờ là mặt hổ phù dang hai chân trước. Mặt hổ
phù có đủ cả mắt, mũi, miệng, răng, râu. Chân hổ phù có năm móng cong và nhọn.
Mặt, mũi, miệng, răng, râu và móng, đều bôi đen, vàng, đỏ, nâu, trắng, tím.
Mình hổ phù trổ vây mặt nguyệt, nhỏ li ti, mỗi mặt nguyệt tô một màu sặc sỡ
khác nhau. Xin nói thêm, cửa đây là cửa chớp giả, mà ngay thời Dân chủ cộng hòa
này, ta còn trông thấy ở nhiều nhà trong thị xã Hải Dương. Không mở được vì nó
đắp bằng vữa. Nhưng ở cửa chớp thật bằng gỗ, hàng răng lắp vào khung thế nào,
thì ở cửa chớp giả này, cũng y hệt như thế. Lại có đủ cả từng ấy chiếc bản lề,
cũng đắp bằng vữa, nhuộm đúng màu sắt. Phía trước mặt

tầng
dưới, dưới ba cái mái cong, nổi lên những dòng ngói ống kiểu tàu sơn tím, có ba
cửa tò vò, nhưng lại xây bịt kín. Lèo cửa bộ giữa chạy nho sóc, hai bộ bên chạy
qua điệp. Để lên gác, một cái thang cuốn xây áp vào tường, gồm chừng hai chục bậc.
Thang có mái, là một con rồng uốn tròn, đứng bằng mười chân, dính vào bậc, tức
là tay vịn. Ba mặt sân gác có ba hàng bao lơn, mỗi cái bao lơn nặn hình con tiện,
mỗi con tiện sơn một màu khác nhau. Ở một góc sân gác, dựng một cái giàn xây, với
hàng xà ngang xi-măng xếp đều tăm tắp, như kiểu giàn dây leo ở công viên các
thành phố. Mái gác trát nhân bằng vữa màu gạch. Trên đường bờ chính giữa, gắn một
chiếc đồng hồ giả, kim ngắn chỉ thẳng lên con số 12, nhưng kim dài nằm ngang với
con số 3. Những con số đều viết chữ La-mã. Trên đỉnh đồng hồ, có nhoi lên cái cổ
nậm rượu, dưới thắt cổ bồng, trên phình ra, rồi thon dần. Dọc đường bờ, bên phải
và bên trái cái đồng hồ, đi bát tiên bằng xi-măng. Và ở hai đầu, hai con phượng
ngậm cuốn thư, uốn quặt cái đuôi lại.

…