Xuôi Dòng

Lâu lắm rồi, hình như
trên hai mươi năm trước, nhà văn Ý Dino Buzatti có viết một đoản văn chàng rất
thích. Ý nghĩ và tưởng tượng của Buzatti đơn giản thôi. Một người cầm bút vừa
xuất bản một cuốn sách mới. Anh ta tò mò muốn biết độc giả “cư xử” thế
nào đối với tác phẩm của mình. Ai lại chẳng tò mò như vậy! Nhưng thay vì lân la
ở các hiệu sách để dò xét phản ứng của các khách mua, người cầm bút trong đoản
văn của Buzatti có được một phương pháp tối tân hơn: anh ta tìm mua được một
cái máy nhỏ xíu chạy pin do Nhật chế tạo. Sau khi bấm nút tìm đúng tần số, anh
ta có thể nhìn lên khung hình nhỏ xíu quang cảnh những bạn đọc xa lạ bước tới
chỗ quầy sách “làm quen ” với tác phẩm của mình.

Trong đoản văn này,
người cầm bút không tìm được gì khác ngoài thái độ thờ ơ.

Chàng hiểu sao đúng
vào lúc này, chàng lại nhớ đến đoản văn ấy của Buzatti?

Vì thời tiết lạnh lẽo
và khung cảnh tàn tạ cuối mùa đông chăng? Chắc chắn không phải thế đâu! Đã đành
chàng là “kẻ lưu vong”, là “khách tạm trú”, nhưng chàng
đang lưu vong tạm trú tại một nước giàu có nhất thế giới, và ở nước đó, chàng lại
lưu vong tạm trú tại một tiểu bang ấm áp, phát triển nhất trong các tiểu bang.

Cái lạnh tàn đông gây
bão tuyết và đường sá lầy lội ở các tiểu bang miền Đông, ở đây, chỉ vừa đủ cho
các cô thiếu nữ khoác thêm chiếc áo len sặc sỡ mới mua. Hơn thế nữa, chàng đang
ngồi tại một trung tâm thương mại sang trọng và phồn thịnh nhất vùng. Trong khu
thương xá, nền gạch hoa bóng loáng không bợn một chút bụi đường. Hai cầu thang
cuốn liên tiếp đưa hết đợt người này đến đợt khác lên xuống để sắm đủ thứ quà
Giáng sinh và Năm Mới cho thân nhân bạn bè. Trong các cửa hiệu sang trọng, người
ta nối đuôi nhau ở quầy trả tiền. Giấy hoa đủ mầu gói những hộp quà đủ cỡ. Tất
cả hình sắc, âm thanh, cử động, thái độ đều báo hiệu cái gì mới mẻ, cái gì bắt
đầu, không hề vương vấn những nét tàn tạ cuối đông.

Mọi người đều khoẻ mạnh,
hăm hở. Đâu có chút thờ ơ nào trên nét mặt những người xa lạ đang di động quanh
chàng, đến nỗi chàng phải nhớ tới đoản văn của Buzatti?

…