Đinh Tiên Hoàng

Đinh Bộ
Lĩnh (Đinh Tiên Hoàng: 924 – 979) quê ở động Hoa Lư, châu Đại Hoàng (nay là huyện
Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình), từ nhỏ đã thông minh hơn người. Trưởng thành vào thời
loạn lạc, sứ quân cát cứ, Đinh Bộ Lĩnh đã chiêu tập nhân dân nổi dậy, lần lượt
dẹp loạn 12 sứ quân thống nhất đất nước. Năm 986, Đinh Bộ Lĩnh xưng Hoàng Đế, đặt
tên nước là Đại Cồ Việt, đóng đô ở Hoa Lư tiếp tục củng cố sự toàn vẹn quốc
gia, xây dựng chính quyền vững chắc và quân đội hùng mạnh, làm cơ sở cho thắng
lợi của cuộc kháng chiến chống Tống sau này.

Cố đô Hoa Lư, kinh thành nước Đại Cồ Việt xưa

Theo truyền thuyết, có bà mẹ họ Đàm một lần ra đầm
làng tắm, về nhà bà thấy trong người khác lạ. Sau đó, bà sinh một cậu con trai,
mắt sáng như sao. Theo lời chiêm tinh của thầy địa lý, cậu bé này sẽ trở thành
vị vua, vì dưới đầm có huyệt đế vương. Cậu bé đó là Đinh Bộ Lĩnh, sinh năm 924,
nguyên quán động Hoa Lư, châu Đại Hoàng (nay là huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình).
Cha là Đinh Công Trứ làm nha tướng của Dương Đình Nghệ, giữ chức thứ sử Châu
Hoan. Đinh Bộ Lĩnh mồ côi cha từ bé. Thuở thiếu thời, ông tỏ ra thông minh hơn
người, được bạn chăn trâu suy tôn làm thủ lĩnh.

Vào độ tuổi trưởng thành, Đinh Bộ Lĩnh là người có
khí phách phi thường và nung nấu ước mong lập nên nghiệp lớn. Khi ông vua cuối
cùng của vương triều Ngô mất (Ngô Xương Văn) năm 966, thừa lúc đất nước không
có chủ, hào trưởng khắp nơi nổi dậy chiếm giữ các quận ấp, lập ra 12 sứ quân. Sử
cũ gọi là loạn 12 sứ quân.

Đinh Bộ Lĩnh vốn là con quan đứng đầu một châu, có
uy thế lại thu phục được nhân tâm bằng tài năng của mình và lại chiếm giữ được
một vùng khe động hiểm trở nên đã đứng ra đảm trách gánh vác sơn hà.