Chim Sâm Cầm Chưa Về

Thái sư Lê
Văn Thịnh tỉnh dậy đã lâu nhưng còn nằm yên trên sập. Bao lâu nay ông mới lại
được hưởng cái tĩnh mịch của buổi sáng sớm. Trời ngoài kia tối mờ. Qua cánh
màn, ông vẫn nhận ra chút hương ẩm ẩm của cơn mưa bụi đầu xuân. Hình như có hai
ả thị nữ đang thì thầm trò chuyện “Này, năm nay sâm cầm bay đi sớm nhỉ!”.
Thế đấy, nửa năm nữa, sâm cầm mới lại bay về… Đã bao lần Lê Văn Thịnh định viết
một bài thơ về loại chim quý ấy và về sương khói hồ Dâm Đàm nhưng chẳng bao giờ
ông làm được, ngay cả thú vui ngâm ngợi ngày xưa cũng không còn. Ông tự hứa với
mình sẽ viết bài thơ ấy trong mùa sâm cầm năm nay,… nhất định thế.

Sử chép rằng,
kể từ ngày đức Ngô Vương xây nghiệp lớn, năm ất Mão nước Nam mới có một khoa
thi chọn người tài. Sĩ tử bốn phương hăm hở ra đi. Thi để hiển lộ tài năng của
mình, để cho người phương Bắc hiểu rằng, nước Nam này thiếu gì tuấn kiệt.

Thế rồi
ngày truyền lô đã đến. Khắp thiên hạ đồn rằng Lê Văn Thịnh đỗ Minh kinh bác học
(2). Làng trên xóm dưới đến chúc mừng rồi lại tiễn chàng trai trẻ lên đường về
Kinh nhậm lấy việc dạy đức ấu quân học hành. Người thầy già chỉ nắm lấy tay Lê
Văn Thịnh dặn mỗi một câu: “Con ơi, cố mà nhớ lấy gương Phạm Lãi làm
răn”. Người ra đi ôm nặng mối ưu tư về lời dặn của thầy tới tận Thăng
Long. Nhưng những lo ngại thoắt tan biến ngay khi Lê Văn Thịnh đặt chân tới điện
Thiên An. Đức vua trẻ con thân bước xuống để xem mặt và đón vị Minh kinh bác học.
Tiêu thiều nhã nhạc tấu lên suốt buổi nhà vua đãi yến người học giỏi. Khi ấy, đức
Thái hậu có lời ban khen rằng: “Nhà ngươi còn trẻ mà có công học hành chăm
chỉ, vậy ta nhờ nhà ngươi dạy con ta thành một minh quân, liệu có làm nổi
không?”. Thịnh dập đầu binh binh, tâu: “Thần tài hèn sức mọn nay thọ
ân đức triều đình, dẫu tan xương nát thịt chẳng dám chối từ”. Thái hậu cười
phất tay áo bỏ đi. Thịnh khẽ liếc mắt lên thì chỉ thoáng thấy bóng người tha
thướt khuất trong điện, dáng nhẹ nhàng dẫu cung nữ 14, 15 cũng phải thua, Thịnh
chỉ biết ngẩn người trông theo.

…