Nam Phương Hoàng Hậu: Bà Hoàng Hậu Cuối Cùng Của Triều Nguyễn

Giai phẩm Việt Báo Tết năm Mão (1998), trong loạt
bài đặc biệt về “100 năm áo dài Việt Nam” có phần bài viết sơ lược về
Nam Phương Hoàng Hậu va hinh ảnh bà mang áo dài Việt Nam. Nhiều bạn đọc, từ hai
năm qua, vẫn ngỏ ý mong sẽ có một bài viết đầy đủ hơn về vị Hoàng Hậu cuối
cùng, không chỉ của Triều Nguyễn, mà là của lịch sử nước Việt.

Việt Báo Tết Tân Tỵ trân trọng giới thiệu bài viết
đặc biệt của nhà bỉnh bút Tôn Thất An Cựu.

Trong gần sáu mươi năm qua, kể từ khi Triều Nguyễn
chấm dứt vào năm 1945 đến nay, có rất nhiều người viết về cựu Hoàng Bảo Đại, vị
vua cuối cùng của nhà Nguyễn. Nhưng rất ít người nhắc đến bà Hoàng hậu cuối
cùng, tức Nam Phương hoàng hậu. Có chăng thì cũng chỉ nhắc đến một vài chi tiết
viết chung trong tài liệu nói về vua Bảo Đại. Hoặc nói cho đúng thì chưa có ai
viết một tài liệu riêng về Hoàng hậu Nam Phương. Do đó nên cũng rất ít người biết
đến một bà Hoàng hậu mà trong thời gian giữ ngôi vị mẫu nghi thiên hạ đã có nhiều
đóng góp cho Hoàng tộc Nguyễn Phước và cho xã hội lúc bấy giờ.

Để tưởng nhớ đến một người đàn bà tài sắc, đức hạnh
và mẫu mực, đã từng là đệ nhất phu nhân của nước Việt Nam suốt mười một năm,
tôi xin ghi lại đôi điều về Nam Phương hoàng hậu mà tôi đã tham khảo theo tài
liệu của người bí thư của bà, ông Nguyễn Tiến Lãng, con rể của cố học giả Phạm
Quỳnh và một số tài liệu khác thu thập trong cuốn hồi ký của cựu hoàng Bảo Đại
và của hai sử gia Pháp là Jean Renaud và Daniel Grandclément như dưới đây:

Nam Phương Hoàng Hậu, khuê danh Nguyễn Hữu Thị Lan
hay là Marie Thérèse, sinh năm 1914 tại Gò Công Nam phần, con của đại điền chủ
Nguyễn Hữu Hào và là cháu ngoại của ông Lê Phát Đạt, tức huyện Sỹ, một trong những
người giàu có nhất miền Nam, có thể sánh ngang hàng với gia đình Bạch công tử ở
Bặc Liêu. Ông huyện Sỹ là người đã bỏ tiền ra xây cất ngôi thánh đường nguy nga
ở cuối đường Võ Tánh Sài Gòn thường được gọi là nhà thờ huyện Sỹ mà đến nay vẫn
còn tồn tại.

…