Bàn về Tây Du Ký của Ngô Thừa Ân

Gần
đây Đài truyền hình hình Thành phố Hồ Chí Minh chiếu bộ phim Tây Du Ký, Dương
Khiết đạo diễn, đã đem lại nhiêu cảm giác sinh thú cho người xem. Nhiêu bài
báo, nhiêu lời bình phẩm và dư luận và dư luận của quần chúng vê bộ phim sôi nổi,
đặc biệt của luồng dư luận là sự lẫn lộn giữa giá trị của pháp sư Huyên Trang,
thiên sư vừa là nhà Phật học, nhà dịch thuật, với giá trị của Đường Huyên Trang
trong bộ phim Tây Du Ký và Đường Huyên Trang trong tiểu thuyết Tây Du Ký của
Ngô Thừa Ân. Dư luận cũng lẫn lộn giữa giáo lý Phật giáo đích thực với giáo lý
Phật giáo được phản ảnh qua bộ phim hay qua tiểu thuyết Tây Du Ký.

Người
viết bài này thiển nghĩ người Phật tử cần xác định nhận thức rằng:

Pháp
sư Huyên Trang của lịch sử Phật giáo Trung Hoa là có thực, là một thiên sư
thông rõ Kinh, Luật, Luận Phật giáo, là một nhà Phật học lỗi lạc, là một nhà dịch
thuật tài danh, đã du học ở Ân Độ và chiêm bái Phật tích tại đó suốt 17 năm,
sau đó trở vê Trung Quốc dịch các Kinh, Luận trong suốt 18 năm thì mất. Cuộc đời
và sự nghiệp xuất thế của Pháp sư có giá trị độc lập với Trần Huyên Trang trong
phim ảnh, và độc lập với Trần Huyên Trang trong tiểu thuyết Tây Du Ký.

Không
thể căn cứ vào Trần Huyên Trang trong tiểu thuyết hay phim ảnh với nhiêu tình
tiết hư câu để đánh giá Pháp sư Trần Huyên Trang có thực trong lịch sử. Ổn định
nhận thức như thế để người Phật tử khỏi phải phiên não trước những diễn xuất
hay diễn đạt kém phần giải thoát của nhân vật Trần Huyên Trang trong phim ảnh
hay trong tiểu thuyết.

–
Tương tự, người Phật tử cần ổn định nhận thức của mình vê sự khác biệt giữa
giáo lý Phật giáo đích thực với giáo lý Phật giáo được phản ánh có chỗ thiếu
trung thực qua phim ảnh hay tiểu thuyết để khỏi phải băn khoăn trong việc tìm lời
lẽ biện minh thế này thế khác.

–
Người viết cũng cảm thấy rằng ngay cả khi người Phật tử đã ổn định nhận thức của
mình về Pháp sư Huyền Trang đích thực thì vẫn không tránh được cảm nhận khó chịu
trước hình ảnh Đức Phật (diễn xuất trong phim) chụp Ngũ hành sơn xuống mình Tôn
Ngộ Không (bấy giờ đã là Tôn Ngộ Không sau ngày thụ giáo với Tôn giả Tu Bồ Đề)
hơi nặng nề (thiếu nét từ bi) rồi liền xoay lại vui vẻ nhìn Hằng Nga hát múa,
và trước hình ảnh Tôn giả Đại Ca Diếp, Tôn giả A Nan, đại đệ tử của Đức Phật,
lôi thôi độ trái cây và lôi thôi đòi “hối lộ” đầy nét phàm phu. Hai hình ảnh ấy
thật là xa lạ đối với Phật giáo và thật khó hiểu đối với người Phật tử hiểu đạo!
Hình ảnh hối lộ ấy diễn ra hệt như trong tiểu thuyết của Ngô Thừa Ân, điều mà
người viết bài này nghi ngờ không phải là đoạn sáng tác của Ngô Thừa Ân, một tiểu
thuyết gia nổi danh có một kiến thức Phật học sâu sắc đã được biểu hiện qua bản
truyện Tây Du Ký.

–
Trở về tiểu thuyết Tây Du Ký của Ngô Thừa Ân. Đọc xong Tây Du Ký, người viết liền
khởi tưởng:

*
Sự nghiệp du học, phiên dịch và tu hành của pháp sư Huyền Trang là vĩ đại, đã để
lại nhiều sự ngưỡng mộ trong quần chúng Phật tử hậu lai, và nhiều hứng khởi
trong các nhà nghiên cứu, dịch thuật và sáng tác văn học về sau. Quần chúng ngưỡng
mộ pháp sư qua văn học truyền khẩu NGÔ THỪA ÂN đã hứng khởi đến độ dựng thành bộ
tiểu thuyết Tây Du Ký bất hủ.

*
Ngô Thừa Ân hẳn và viết về những gì trong giáo lý Phật giáo đã tạo nên pháp sự
Trần Huyền Trang và sự nghiệp vĩ đại của người. Đó là con đường tu tập thoát ly
mọi nỗi khổ đau trần thế, cái nỗi khổ đau đang đè nặng cuộc đời của Ngô Thừa Ân
và xã hội Trung Hoa phong kiến đương thời.

*
Tác giả đã biểu tượng hóa lộ trình tu tập giải thoát, theo Phật giáo, bằng hình
ảnh bốn thầy trò Đường Tăng và con ngựa trắng đi Tây Trúc thỉnh kinh với tám
mươi mốt khổ nạn.

Trong
bài phiếm bàn này, người viết chỉ bàn đến các biểu hiện giáo lý Phật giáo tản mạn
qua các nhân vật và các cảnh nạn, mà không đi vào các quan niệm nhân sinh, xã hội
và lại càng không bàn đến văn phong bút pháp của tác giả.