Lý Trần Tình Hận

Làng
Lưu Xá thuộc phủ Hưng Hà là một làng lớn nằm gần biển. Hầu hết dân làng đều sống
với nghề đánh cá. Làng này nổi tiếng làm ăn thịnh vượng, dân chúng phần đông vẫn
dư ăn dư để. Cũng vì thế, thỉnh thoảng những bọn cướp từ đâu đâu lại đột xuất
viếng làng. Không phải chỉ cướp bóc của cải, nhiều lần chúng còn giết hại các
chức sắc, trai tráng, những người chống lại chúng và có khi chúng bắt theo cả
con gái đẹp trong làng nữa.

Một nhà hào phú địa phương, ông Trần Lý, thấy
vậy bèn nghĩ ra cách thành lập những toán hương dũng võ trang để bảo vệ cho
dân. Ông rước một ông thầy võ già có tiếng giỏi về dạy cho đám hương dũng ấy.
Thanh niên trong làng vui vẻ, hăng hái học thêm nghề côn quyền rất đông. Trong
số môn sinh, có một chàng trẻ tên là Độ, cháu gọi Trần Lý bằng bác, có thiên
khiếu võ nghệ lạ thường đã làm vị thầy võ hết sức ngạc nhiên. Độ học đâu nhớ
đó, lại có đầu óc biết biến hóa, phối hợp liên kết các thế võ với nhau rất hữu
hiệu. Người ta càng ngạc nhiên hơn, vì trước đây, ông Trần Lý đã rước một thầy
đồ về dạy chữ nghĩa cho con cháu nhưng Độ học lại nay thuộc mai quên rất là khổ
sở. Qua mấy năm khổ học, Độ đành phải bỏ cuộc bút nghiên, chỉ còn nhớ lõm bõm
vài ba chữ thông thường.

Một hôm, người thầy võ nói với Trần Lý:

– Sở học võ nghệ của tôi, trò Độ này nắm được
hết rồi. Rất đáng khen, y còn trẻ mà có tính quả quyết, tự tin, lại thông minh,
nhiều mưu lược, giỏi ứng biến. Y có thể tự phát triển sở năng, chắc chắn sau
này y sẽ vượt tôi rất xa. Ông nên giao việc chỉ huy đám hương dũng này cho y,
thế nào y cũng sẽ tạo được những kết quả tốt đẹp. Đám hương dũng này dưới sự
trông coi của ông với sự giúp sức của trò Độ, thừa sức tự bảo vệ làng Lưu Xá.
Tôi thấy Độ tướng mạo có vẻ phi phàm lắm. Trước sau cũng có ngày y sẽ lập được
công danh hiển hách với đời. Tôi tuổi đã già và cũng đã cạn ngón nghề rồi, xin
giã từ để về quê an dưỡng.

Độ là con một trong gia đình, mồ côi cha sớm,
từ nhỏ đã phải giúp mẹ lo việc làm ăn. Nhờ ở gần ông bác Trần Lý nên được dìu dắt,
giúp đỡ nhiều trong cuộc sống. Ông Trần Lý rất thương Độ, coi Độ như con. Khoảng
mười lăm mười sáu, Độ đã trở thành một kiện tướng trong làng dân chài. Thấy gia
đình mọn mảy, bà mẹ đã nhiều lần thúc giục Độ sớm lo bề gia thất nhưng Độ cứ viện
lẽ chưa tìm ra người vừa ý để thối thác.

…