Bao Thanh Thiên – Thất Hiệp Ngũ Nghĩa

B ao Công là một nhân vật
có thật trong lịch sử, ông tên là Bao Chửng, thi đậu tiến sĩ đời Tông Thái
Tông, làm quan đến chức Long đồ các đại học sĩ, Phủ doãn Phủ Khai phong. Khai
Phong là kinh đô của nhà Tống. Thời Tống Thái Tông và Tống Nhân Tông được coi
là hai triều vua có nhiều cải cách và thành tựu, lại tập hợp được nhiều nhân
tài như Vương An Thạch – Âu Dương Tu – Phạm Trọng Yếm. Cùng phò tá Nhân Tông
sau này, hai đại thần trụ cột trong số các đại thần khác là Bao Công (văn) và Tống
Địch Thanh (võ).

Nhưng Bao Công nổi tiếng là người xét án giỏi,
công minh, khám phá ra nhiều vụ án động trời trong đó có vụ Quách Hòe dùng “mèo
đổi chúa”, hay là chuyện Trần Sỹ Mỹ phụ bạc người vợ chung thủy, hiếu nghĩa Tần
hương Liên… Ông được coi là Thần Tượng của Công Lý, chỉ có ông mới giải được
nỗi oan ngất trời như Lý Thần Phi bị đổi con (sau này là Tống Nhân Tông), hoặc
những người tôi mà tai bay vạ gió hoặc bị quyền thần, gian thần bày mưu hãm hại.
Ông trở thành nhân vật huyền thoại được lưu truyền trong dân gian. Nhưng sở dĩ
ông làm được những công trạng lớn đầy uy tín với triều đình và trong dân chúng,
chính là nhờ giải môn sinh và tùy tòng giúp việc. Đó chính là Công Tôn Sách,
Triển Chiêu (Nam Hiệp), Vương Triều, Mã Hán, Trương Long, Triệu Hổ, Âu
Dương Xuân (Bắc Hiệp), Tưởng Bình, Đinh Triệu Lang, Trẩm Trọng Nguyên, Bạch
Ngọc Dương, tức đám hảo hán lừng danh đời Tống hết lòng vì công việc.

“Thất hiệp ngũ nghĩa” chính là tập hợp những
truyện lưu truyền trong dân gian về tài dò xét, võ nghệ tuyệt luân, đến đi đúng
lúc, khi nhẫn nại kiên trì, lúc bôn tẩu thần tốc, xuất quỉ nhập thần của giàn hảo
hán dưới trướng của Bao Thanh Thiên… Tuy Thất hiệp ngũ nghĩa không được liệt
vào hạng sách văn chương cực hay của Trung Quốc như Thủy Hử, Tam Quốc, nhưng nó
cũng có một vị trí nhất định, đặc biệt nó được rất đông người đọc từ thế hệ này
sang thế hệ khác say sưa đọc. Có người cho Thất hiệp ngũ nghĩa là tiền thân của
truyện kiếm hiệp Trung Hoa… Cũng là một lý… Nhưng thật ra Thất hiệp ngũ
nghĩa đề cao hảo hán, đại hiệp không phải như lời bịa ra vô lối về các miếng
võ, miếng chưởng sau này, mà chính là đề cao lòng khẳng khái, phóng khoáng,
thích diệt ác, trừ gian, cứu người hiền đức, lương dân bị lâm vào những bước đường
cùng oan uổng…

Thông thường hảo hán, nghĩa hiệp hay sống ở ngoài
vòng pháp luật, và họ thường có thứ luật giang hồ riêng. Nhưng ở trong Thất
hiệp ngũ nghĩa này, chính họ lại cộng tác đắc lực với Bao Thanh Thiên (đại diện
cho Vương Triều Tống), bởi ông và họ cùng một mục đích: đấu tranh cho công lý,
cho thiện thắng ác… Mà điều đó, người viết Thất hiệp ngũ nghĩa đã nói rõ ở những
trang cuối cùng tập sách của mình: “Phàm kẻ hiệp khách nghĩa sĩ, thường
hành động khác nhau ví như Thẩm Trọng Nguyên thời thật là khó. Tự mình đã chịu
cái danh giúp giặc làm càn. Trước mặt Trương Dương Vương, Trọng Nguyên vẫn phải
giả phụ họa theo chúng, chứ không hề bàn mưu định kế gì, lại dùng cái thông
minh của mình để dò xét nội tình chúng. Đến như Bắc Hiệp (Âu Dương Xuân) và Nam
Hiệp (Triển Chiêu) kia, đi đến đâu cứu khổ phò nguy, ai chẳng gọi là nghĩa hiệp
thế mà sánh với Trọng Nguyên lại dễ dàng hơn, không thể bì kịp. Vì Trọng Nguyên
thì phải tùy cơ ứng biến, quỷ trí đa đoan, đến lúc việc đã xong, rồi mới được
vào hàng nghĩa hiệp. Thế chẳng phải là việc khó khăn hay sao?”.

Vậy ra hảo hán cũng có những người phải náu mình
làm việc nghĩa âm thầm!

Bởi vì, họ đều cùng một mong ước xã hội công bằng,
pháp luật nghiêm minh, mong diệt trừ tham quan, lại nhũng, mong một đời sống
người lương thiện được bảo trợ, một cuộc sống yên lành và mọi mầm ác phải diệt
thường xuyên, diệt tận gốc…

Thất hiệp ngũ nghĩa tưởng như một truyện kiếm hiệp,
một thứ văn chương giải trí, nhưng đâu có phải như thế! Từ truyện Thất hiệp ngũ
nghĩa mà điện ảnh Đài Loan, Hồng Kông đã khai thác, làm phim truyền hình
đến hàng trăm tập và rất ăn khách.

Lần tái bản này, được sự đồng ý của Nhà xuất bản
Kim Đồng (in lần đầu năm 1989), chúng tôi in theo bản in đó.

Ngô Văn Phú