Đặng Trần Côn

EPUB

Tác giả: Nhiều Tác Giả

Thể loại: Danh Nhân

Đọc online

Giới thiệu

Đặng Trần
Côn (鄧陳琨)tiên sinh (1715?
-1750), người làng Nhân Mục (tục gọi làng Mọc) huyện Thanh Trà, tỉnh Hà
Đông.

Tiên sinh sinh đời Lê Dụ Tông, trong buổi Trịnh
Cương xưng chúa, cầm quyền, phong tước An Đô Vương. Lúc bấy giờ trong thành
Thăng Long thường có hỏa hoạn có lệnh cấm lửa. Nhưng tiên sinh hiếu học là người
hiếu học nên phải đào hầm chong đèn mà học suốt canh khuya.

Tiên sinh ưa ngâm vịnh, nghe bà Đoàn Thị Điểm hay
chữ, hay thơ, bèn làm một bài thơ đến yết kiến bà. Bà xem thơ, cười mà bảo rằng:
nên học thêm sẽ làm thơ. Tiên sinh lấy làm thẹn, về ra sức nghiên tinh đàn tứ.
Về sau tiên sinh thi đỗ chức Hương Cống (cử nhân) và vẫn chăm học, tay không hề
rời quyển sách.

Đời niên hiệu Cảnh Hưng (1740-1786) đời Hậu Lê gặp
buổi binh cách, lính thú đi chinh thú nhiều nơi, đã diễn nên lắm nỗi biệt ly
đau đớn, tiên sinh xúc cảm làm bài “Chinh Phụ Ngâm”, theo thể thơ xưa
(Cổ nhạc phủ) từ điệu thanh tao và phiêu dật lâm ly. Tiên sinh đem đưa ông Ngô
Thì Sĩ. Ông Sĩ đọc xong rất thán phục mà nói rằng: “Như bài này thì đã áp
đảo được lão Ngô này rồi”.

Sau tiên sinh lại đưa cho bà Đoàn Thị Điểm xem. Bà
khen hay và đem diễn Nôm, điệu song thất lục bát. Làm xong, bà đưa cho tiên
sinh xem. Tiên sinh tỏ ra kính phục tài miệng gấm lạng thêu của bà, chịu tôn bà
làm bậc sư bá.

Bài “Chinh Phụ Ngâm” truyền tụng khắp
trong nước, lan đến bên Tàu, cũng phải khen tài thanh-nghệ-luật của tiên sinh.
Quả thật như vậy, thơ tiên sinh cổ thể, cận thể đã học đúng đủ các phép, cho
nên thi phái đời Hâu Lê nhờ tiên sinh dìu dắt mà chấn hưng nhiều.

Về sau tiên sinh làm chức Huấn Đạo rồi lần hồi
thăng đến chức Ngự Sử Đài. Tính tiên sinh rất khoáng dật, thích ngao du với
trăng gió rượu trà. Ngoài bài “Chinh Phụ Ngâm”, còn lắm bài thơ phú
khác, như “Tiêu Tương Bát Cảnh”, “Trương Hàn Tư Thuần Lư”,
“Trương Lương Bố Y”, “Khấu Môn Thanh”,…