Sống Nhờ

Tôi sinh vào giờ Dần.
Bà tôi lấy ngay cái giờ đó để đặt tên cho tôi. Người bảo như thế cho tiện về
sau, khi nào muốn lấy số tử vi hoặc có ốm đau xem bói cũng dễ nhớ giờ. Vừa mới
lọt lòng mẹ, tôi đã là đứa trẻ mồ côi. Mẹ tôi có thai tôi được ngoài năm tháng
thì cha tôi chết. Mẹ tôi nuôi tôi tới năm lên sáu, bỏ tôi lại rồi đi lấy chồng.
Năm đó mẹ tôi chừng hai mươi ba tuổi. Cha tôi và mẹ tôi khi mới lấy nhau hãy
còn như hai đứa trẻ: Chồng mười bẩy, vợ mười lăm. Những cặp vợ chồng trẻ như thế,
hiện nay ở vùng tôi cũng hãy còn có rất nhiều. Thường thường gia đình nào cũng
vậy, chỉ mong cưới được nàng dâu về để cho trong nhà được thêm đông đúc và có
người giúp đỡ các công việc. Bà tôi cũng có cái ý nghĩ đó, nên đều lấy vợ sớm
cho các con. Vả lại, nuôi con mà chưa gây dựng cho trai có vợ, gái có chồng thì
vẫn chưa là đủ; bởi thế, khi thấy người đã bắt đầu già yếu, bà tôi chỉ nghĩ tới
sự kiếm đủ vợ cho các con. Ngày mẹ tôi sa vào cảnh góa bụa, là ngày bà tôi bắt
đầu hắt hủi mẹ tôi. Hình như bà tôi đã hiểu rằng một người đàn bà góa chồng vào
cái tuổi mười bẩy, mười tám thì khó lòng ở vậy được. Lòng hắt hủi đã khiến bà
tôi coi mẹ tôi như một người ngoài và chỉ còn nghĩ tới tôi, giọt máu đầu tiên
và cũng là giọt máu cuối cùng của người con giai mà bà tôi thường khen là khấm
khớ. Cả đến các chú, các thím tôi cũng tỏ vẻ ghét bỏ mẹ tôi. Bà tôi dành riêng
cho hai mẹ con tôi một gian buồng bên cạnh buồng bà tôi. Mẹ tôi vẫn phải ăn
chung và làm chung với các chú tôi. Trong khi mẹ tôi phải đi cuốc hoặc đi cấy
ngoài đồng, ở nhà, một mình tôi tha thẩn góc sân, xó vườn để nghịch đất, đào
giun. Chiều chiều, cứ khi nào gà đã lên chuồng, các công việc đã thu dọn xong cả,
mẹ tôi lại dẫn tôi ra cầu ao rửa mặt và chân tay cho tôi. Mẹ tôi rủ rỉ hỏi tôi:

-ở nhà, con có ăn no không?

-Con ăn ba bát, chan với canh. Mẹ tôi bế tôi từ
cầu ao về nhà để khỏi lấm chân. Mẹ tôi lại mắng yêu tôi:

-Sao u dặn con ở nhà không được nghịch đất mà
hôm nào chân tay cũng bẩn thỉu thế? Chẳng bao giờ tôi trả lời câu hỏi đó. Tôi
chỉ đưa tay ôm chặt lấy cổ mẹ tôi.

…