Con Gái Thầy Lang

Diện mạo văn học Mỹ trong những thập kỷ cuối
cùng của thế kỷ 20 có những thay đổi sâu sắc. Giới nghiên cứu phê bình văn học
Mỹ nhất trí với nhau ở một điểm là cần phải thay đổi cái nhìn chính thống trong
những nhận định về văn học Mỹ. Vậy điều gì đã làm nên những thay đổi này? Có thể
nói đó là sự xuất hiện của các nhà văn da màu, mà đại diện xuất sắc là các nhà
văn nữ. Năm 1995, Tony Morrison đạt giải Nobel về văn chương. Nhưng trước đó
khá lâu từ những thập niên 70, 80 văn học Mỹ đã có thêm sinh khí mới với những
sáng tác của các nhà văn, nhà thơ da đen như Alice Walker, Maya Angelou, những
nhà văn gốc Mỹ la tinh như nhà văn được giải Pulitzer Oscar Hijuelos, Rdolfo
Anaya…

Cùng lên tiếng với nhóm các nhà văn trên là những
nhà văn gốc Châu Á. Vào giữa thập niên 70, Maxine Hong Kingston với Tripmaster Monkey đã đặt một cột mốc cho dòng văn học này,
và nối tiếp con đường của bà là Amy Tan với The Joy Luck Club
– Phúc lạc hội (1988). Tác phẩm gây nên một tiếng vang lớn buộc độc giả
và giới nghiên cứu phê bình phải nhìn lại những tác phẩm của những nhà văn Mỹ gốc
Châu Á, Amy Tan với các tác phẩm tiếp theo của bà The Kitchen
God’s Wife – Phu Nhân Táo Quân (1991), The Hundred Secret Senses – Trăm miền ẩn
thức (1995), The Bonesetter’s Daughter – Con gái thầy lang (2000), cùng
những sáng tác cho thiếu nhi The Moon Lady, tạm dịch
là Hằng Nga, và The Chinese Saimese
Cat, tạm dịch Con mèo xiêm Trung Quốc, trong
vòng hơn một thập kỷ qua đã làm nên một hiện tượng trong văn học Mỹ. Các nhà
phê bình đã thống nhất với nhau trong nhận định là cùng với Maxine Hong
Kinsgton, Amy Tan đã khai phá một con đường mới, mở ra những giá trị nghệ thuật
và nhân bản sâu sắc trong nền văn học đương đại Mỹ. Thêm vào giá trị văn học Mỹ
những giá trị của một nền văn hoá phương Đông vốn thâm trầm mà sâu sắc.

Amy Tan sinh ngày 19 tháng Giêng năm 1952 ở
Oakland, bang California. Tuổi thơ của bà trôi qua chủ yếu ở San Francisco,
nhưng bà lại tốt nghiệp phổ thông ở Montreux, Thụy Điển và bà nhận được bằng thạc
sĩ về ngôn ngữ của San Jose Sate University. Với tác phẩm đầu tay Phúc Lạc Hội, Amy Tan đã nhận được giải thưởng The National
Book Award và L.A. Times Book Award năm 1989. Các tác phẩm sau này được đánh
giá rất cao (Good và Excellent) trong dư luận bạn đọc.

Các sáng tác của Amy Tan, với những vấn đề của
người phụ nữ, đặc biệt là những người phụ nữ gốc Á nhập cư ở Mỹ, tiếc thay mới
được dịch ra tiếng Việt tác phẩm The Joy Luck Club – Phúc lạc
hội (nhà xuất bản Trẻ). Nhưng chỉ riêng tác phẩm này đã gây nên được dư
luận trong đông đảo bạn đọc Việt Nam vì những vấn đề nó đặt ra.

Nhà xuất bản Văn nghệ thành phố Hồ Chí Minh mạnh
dạn giới thiệu những sáng tác mới nhất của Amy Tan vì các tác phẩm này gần gũi
với thị hiếu thẩm mỹ cũng như cách cảm nghĩ của người Việt Nam. Thiết nghĩ có lẽ
nền văn hoá Trung Hoa và Việt Nam có nhiều điểm gần gũi tương đồng. Nhưng một
nhận định như thế e có thu hẹp giá trị trong những tác phẩm của Amy Tan, bởi lẽ
các tác phẩm của bà được dịch ra 20 thứ tiếng với hàng chục triệu bản in và được
yêu thích trên toàn thế giới. Dù là người da trắng, người da đen sống ở Nam
Phi, hay người Trung Hoa lục địa thì cũng đều tìm thấy trong sáng tác của bà những
nồi niềm của chính mình, của ông bà mình, anh chị mình.

Đặc biệt khi người đọc là phụ nữ, là con gái,
em gái, là mẹ hay là vợ thì lại càng cảm thấy tiếng lòng của mình trong mỗi
sáng tác của Amy Tan. Có thể nói nhân vật bao giờ cũng là trung tâm, cũng đẹp
theo nghĩa rộng của từ này, trong các tác phẩm của Amy Tan là Phụ Nữ, nhất là
trong vai trò mẹ và con gái.

Nhà xuất bản mong nhận được ý kiến đóng góp
phê bình của đông đáo bạn đọc.

Nhà xuất bản Văn Nghệ
thành phố Hồ Chí Minh