Bán Đảo Ả Rập

EPUB

Tác giả: Nguyễn Hiến Lê

Thể loại: Nghiên Cứu

Đọc online

Giới thiệu

Bán đảo Ả Rập là đế
quốc của Hồi giáo mà cũng là đế quốc của dầu lửa vì dầu lửa chi phối nó cũng
như Hồi giáo, còn mạnh hơn Hồi giáo.

Hồi giáo xuất hiện
thế kỷ thứ VII, phải dùng mấy trăm ngàn quân trên một thế kỷ mới chinh phục được
một đế quốc tuy là rộng lớn nhất thời cổ nhưng cũng chỉ gồm miền Tây Á, Trung
Á, Bác phi và Tây Nam Âu, tức khu ven Địa Trung Hải, Hồng Hồi, vịnh Ba Tư, từ Đại
Tây Dương tới sông Indus.

Dầu lửa mới xuất hiện
ở tây bắc bán đảo Ả Rập (Mésopo-tamie) từ sau Thế chiến thứ nhất – hiện nay ở
Kirkuk du khách còn được trông thấy cái mả giếng dầu đầu tiên của Iraq, cũng có
thánh giá, cũng có mộ bia ghi ngày sinh 15-10-1927 và ngày tử 28-8-1940 – mà chỉ
trong ba bốn chục năm đã chinh phục được ba phần tư thế giới, châu Âu, châu Á,
châu phi và còn phát triển nữa vì người ta đã tính dầu ở bán đảo Ả Rập chiếm
80% dầu trên thế giới.

Hồi giáo hiện nay,
sau 13 thế kỷ phát triển bằng gươm súng, kinh sách, nghệ thuật, mới có được khoảng
400 triệu tín đồ, một phần sáu nhân số trên địa cầu; còn dầu lửa Ả Rập thì đã
“ban phước lành” cho ít nhất là một tỷ rưỡi người.

Nó còn linh thiêng
hơn Mohamed: các chính khách, kinh tế gia lỗi lạc nhất Tây phương: Anh, Pháp, Mỹ,
Đức, Ý, Hà Lan, bây giờ lại thêm cả Nhật, chỉ đánh thấy cái hơi của nó thôi
cũng đủ mê man, nhẩy tưng tưng lên, hoa dân múa tay như bị vía Cô, vía Bà nhập
vậy. Ngay như người Mỹ trung thành rất mực với “the american way of life” (lối
sống Mỹ) mà cũng chịu nhìn whisky soda, coca cola, nước cà chua, thịt bò áp… mà
ăn chà là, uống nước giếng, cải trang làm Ả Rập đi lang thang trong sa mạc để
đánh hơi dầu lửa.

Sức mạnh của dầu lửa
kinh khủng, cả Hồi giáo, Ki Tô giáo, Phật giáo… chống lại cũng không nổi. Ta cứ
ví dụ rằng bao nhiêu kinh sách của các tôn giáo đó bỗng mất hết và tất cả các
tu ni trên thế giới bỗng ăn cháo lú, quên hết những lời Chúa dạy, Phật dạy thì
nhân loại có thể kém văn minh một chút, nhưng nhất định là vẫn tồn tại. Nhưng nếu
các giếng dầu trên thế giới bỗng nhiên chết “bất tử” như giếng Kirkuk năm 1940
thì chẳng những cả nền văn minh vĩ đại của chúng ta sụp đổ mà nhân loại sẽ chết
đói, chết rét đến một nửa là ít. Không có dầu lửa thì không có điện, xe hơi,
máy bay, máy cày, máy lạnh, máy suối, vân cân, kỹ nghệ sẽ chết đứng và canh
nông sẽ ngắc ngoải. Đã xây mả cho dầu lửa thì tại sao người ta không nghĩ dựng
tượng cho dầu lửa? Muốn cho xứng thì tượng phái cao lớn gấp hai tượng Thần Tử
Do ở New York. Vì Tự Do chỉ là một đứa con dĩnh ngộ của văn minh cơ giới ngày
nay – người ta bảo vậy – mà dầu lửa mới chính là cha của văn minh đó. Và tôi
xin đề nghị cũng dựng nó ở cửa sông Hudson cho hợp tình hợp lý.

Ngay trên bán đảo Ả
Rập chúng ta cũng thấy dầu lửa thắng Hồi giáo. Hồi giáo khó khăn lắm mới liên kết
được các quốc gia Ả Rập ba lần, 1948, 1956, 1967 trong các chiến tranh với Do
Thái giáo, mà tội nghiệp quá, lần nào cũng lụi đụi. Có bảy quốc gia: Ai Cập, SYRIE,
Liban, Jordani, Iraq, Ả Rập Saudi, Yemen thì chỉ có ba quốc gia Ai Cập, SYRIE,
Jordani là phất cờ Mohamed mà tiến quân còn các quốc gia kia đứng ngoài hô hào
suông; trong bốn quốc gia này, Liban, Yemen nhỏ quá không đáng kể; Ả Rập Saudi
và Iraq giàu, lớn, mạnh mà cũng lơ là với Thánh chiến là tại sao? Chỉ tại họ có
dầu lửa. Tôi không dám bảo rằng vì họ thờ Thần dầu lửa mà phải tội với Allah!
Allah đâu có cho họ thờ thần nào khác.

Dầu lửa chia rẽ Ả Rập:
Ả Rập Saudi chống Ai Cập, Iraq chống SYRIE, Koweit tách ra khỏi Iraq đều là vì
dầu lửa cả. Họ chia rẽ nhau vì kẻ có dầu lửa nghi kẻ không có dầu lửa nuôi dã
tâm chia nguồn lợi dầu lửa của mình. Họ chia rẽ nhau về chính thể, cả về ý thức
hệ nữa mà nguồn gốc cũng chỉ tại dầu lửa. Hễ có hơi dầu lửa ở đâu thì có Anh,
Pháp, Mỹ ở đó. Anh, Pháp là những nước dân chủ, nhưng lại thích “dân bản xứ” cứ
giữ chế độ quân chủ; còn Mỹ không thích chế độ quân chủ nhưng có bệnh nhạy cảm:
hễ dân bản xứ mà đòi cải cách xã hội thì la bải hải rằng họ cộng sản, phải cúp
viện trợ. Thành thử ở Ả Rập, các nước dầu lửa đều là quân chủ hoặc thủ cựu; các
nước không dầu lửa trái lại ham dân chủ, cấp tiến. Sự tranh chấp giữa các đế quốc
Đông, Tây làm cho tình hình càng thêm rối, thêm thảm. Tây có mỏ dầu ở Ả Bập, dĩ
nhiên ủng hộ giật dây các nước có dầu lửa; Đông không có mỏ Dầu ở Ả Rập thì ủng
hộ, giật dây các nước không có dầu lửa, nhưng cũng cố gây ảnh hương ở các nước
có dầu lửa và thế cờ nhiều lúc biến chuyển rất bất ngờ.

Do đó mà trong ba bốn
chục năm nay, ở bán đảo Ả Rập xảy ra không biết bao nhiêu xung đột: xung đột giữa
các đế quốc, xung đột giữa các quốc gia Ả Rập, xung đột giữa các đảng phái
trong mỗi quốc gia. Có chiến tranh đế quốc, chiến tranh độc lập, chiến tranh
chính trị – tức chiến tranh xôi thịt – có chiến tranh dầu lửa, và từ khi có quốc
gia Do Thái, thì thêm chiến tranh nòi giống, tôn giáo nữa, nhưng chiến tranh
nào truy nguyên ra cũng không trực tiếp thì gián tiếp liên quan tới dầu lửa. Chỉ
có chiến tranh cơm áo của dân nghèo là mới lấp ló thì đã bị lợi dụng, nhưng chẳng
lâu đâu, nó sẽ bùng nổ ghê gớm hơn cả các chiến tranh khác.

Dân nghèo sẽ không
than thở như Vũ Trọng Phụng: “Ôi con người mà có được cơm ăn thì sướng quá!” Đổ
mồ hôi như Chúa đây mà không có cơm ăn thì họ sẽ đổ máu để giành lấy cơm ăn.

Không năm nào không
có biến cố lớn hoặc nhỏ: lớn thì như cách mạng Ai Cập, vụ kênh đào Suez, chiến
tranh Ả Rập – Do Thái, cách mạng Iraq; nhỏ thì là cuộc đảo chánh, cải tổ nội
các ở SYRIE, Jordani, Iraq. Ở SYRIE trong mười bốn năm có đầy cuộc đảo chánh, ở
Jordani, vua Hussein ba lần suýt toi mạng, lại có lần chỉ trong 8 ngày, 4 nội
các bị giải tán.

Bán đảo Ả Rập là
Thiên đường của Ki Tô giáo (vườn Eden trong Thánh kinh nằm trên bờ hai sông
Tigre và Euphrate ở Mésopotamie) mà cũng là Thiên đường của các sử gia. Ai có
tài như Will Durant, tác giả bộ sử vĩ đại The Story of
Civilisation (Một nhà xuất bản ở Pháp đã in thành 32 cuốn, mỗi cuốn khoảng
500 trang khổ 13×18) mà viết về lịch sử bán đảo Ả Rập từ Thế chiến thứ nhất tới
nay thôi, tất sẽ được một bộ dày gấp ba bộ Đông Chu liệt quốc
là ít. Cũng ly kỳ như Đông Chu: cũng em giết anh, bề tôi giết vua (chuyện này ở
thời đại chúng ta thường quá rồi), bạn bè phản nhau, cũng những cảnh trận dội
bom mà cổ nhân không được biết, lời cảnh quân lính ùa vào hoàng cung giết trọn
hoàng tộc, cảnh các hồ tắm ngào ngạt dầu thơm Chanel, cảnh các sứ thần qua lại
nườm nượp các kinh đô, chỉ khác hồi xưa họ cho từng xe vàng thì ngày nay họ ôm
một cái cặp chứa một xấp chi phiếu.

Cũng có đủ các nhân
vật kỳ dị: anh hùng cái thế như Hạng Võ thì có Ibn Séoud: chỉ có 40 cây súng tồi,
40 con lạc đà ghẻ mà chinh phục được bán đảo Ả Rập; chính khách lừng danh thì
có Nasser: tôi không biết nên ví ứng với nhân vật nào thời Chiến Quốc vì có nhà
coi ông là Tần Thuỷ Hoàng, có nhà lại so sánh ông với Quản Trọng. Có ông vua chỉ
ham xây cất cung điện, sử không chép ông ta có bao nhiêu bà phi chỉ biết hồi
năm mươi tuổi, ông đã có bốn mươi người con; có ông vua bôn ba như ông vua nước
Đằng, nay qua nước này mai qua nước khác để cầu viện và rất ham lái xe hơi Hoa
Kỳ chạy như bay. Có vị Thủ tướng (tức như Tể tướng quốc thời Đông
Chu) thờ ba trào vua, giữ chức được ba chục năm, hét ra lửa mà rồi thây
bị một chiếc xe máy dầu kéo lê đi khắp thành Bagdad, da thịt rơi từng mảng trên
đường, còn rùng rợn hơn cảnh Thương Ưởng bị xé thây nữa. Rồi lại có một Thân
Bao Tự tân thời: Ben Gourion qua Paris năn nỉ Guy Mollet giúp sức để diệt Ai Cập.
Mà cũng có một Lỗ Trọng Liên: Thủ tướng Nehru.

Cũng như trong Đông
Chu, sân khấu luôn luôn dời chỗ: từ Rhyad ở giữa sa mạc chuyển qua Koweit rồi
Le Caire trên bờ con sông Nil, từ Le Caire qua Amman, Damas, Bagdad nơi mà chim
cu đua nhau gáy trong những vườn hồng rực rỡ, ngào ngạt, có khi người ta tụ về
La Mecque hoặc Jérusalem, những đất thiêng nhất của thế giới, có hồi người ta tản
ra trên bán đảo Sinai, trên bờ sông Jourdain.

Cho nên chúng tôi
phải dùng thuật chép truyện của Đông Chu, không ghi
theo niên đại – sợ mất tính cách liên tục của sử – mà gom nhiều việc chung
quanh một biến cố chính, nhiều nhân vật chung quanh một vai trò quan trọng. Tài
liệu gom góp được tuy chưa thấm vào đâu mà chúng tôi còn phải bỏ đi rất nhiều,
không thể dùng hết được vị chi tiết chằng chịt nhau, sự sắp đặt cực kỳ khó
khăn.

Muốn cho sáng sủa
và nhất quán, chúng tôi dùng sự xung đột về Tôn giáo và sự tranh chấp của thực
dân về dầu lửa làm sợi dây của Ariane để độc giả khỏi lạc lối trong mê hồn trận
Ả Rập, vì như trên chúng tôi đã nói, lịch sử hiện đại của bán đảo Ả Rập bị Hồi
giáo và dầu lửa chi phối, chỉ nắm được hai đầu dây đó là lần ra được các mối
khác.

N.H.LSài Gòn, ngày 8-8-1968