Để Hiểu 8 Bộ Tiểu Thuyết Trung Quốc

Tiểu thuyết cổ Trung Quốc là những viên ngọc quý của kho tàng văn học phương Đông, có một sức sống kì diệu, chấp nhận được sự thử thách của thời gian và có khả năng vượt biên giới một bước, đi sâu vào đời sống tinh thần nhiều dân tộc.

Có điều, những tác phẩm này đều là sản phẩm tinh thần của lịch sử cổ trung đại, có những tư tưởng, những quan niệm xa lạ với đòi hỏi của cuộc sống hôm nay. Có thể tìm thấy khắp nơi tư tưởng mệnh trời của Nho giáo, tư tưởng yếm thế của Lão Trang, tư tưởng xuất thế của đạo Phật cũng như những quan niệm mê tín dị đoan trong việc lý giải các sự việc, các số phận.

Mặt khác, tiểu thuyết cổ Trung Quốc vốn bắt nguồn từ truyện Chí quái, Chí nhân, Chí dị, truyền kỳ xa xưa. Từ việc ghi chép những người, những việc quái dị đã hình thành một truyền thống khoa trương, phóng đại. Các nhân vật, đặc biệt là trong tiểu thuyết đời Minh, hầu như đều khác thường. Các sự việc miêu tả hầu như đều vượt quá tầm vóc hiện thực. Khuynh hướng đó làm nên phẩm chất anh hùng của tác phẩm và nhà Hán học Xô Viết V.I Sêmanốp đã gọi tiểu thuyết Minh là “Tiểu thuyết anh hùng” để phân biệt với “tiểu thuyết đời thường” ra đời vào thời Thanh. Nếu nhìn từ góc độ sự phát triển của một nền văn học thì đến “tiểu thuyết đời thường” phẩm chất hiện thực của tác phẩm mới được khẳng định đầy đủ hơn, bức tranh cuộc sống càng gần gũi hơn, con người thực hơn.

Chung quy, khi đọc tiểu thuyết cổ Trung Quốc cần đặt nó trong phạm trù văn hóa Trung cổ để tiếp thu được hết cái hay cái đẹp của tác phẩm, để những viên ngọc quý của văn học phương Đông có thể thực sự trở thành món ăn tinh thần bổ ích cho chúng ta.

Tập sách nhỏ này sẽ giúp bạn đọc một cái nhìn tổng quát về tiểu thuyết cổ Trung Quốc (trong đó có những bộ được gọi là cổ điển như : Tam Quốc, Thủy Hử, Tây Du, Hồng Lâu Mộng với hàm nghĩa chuẩn mực) như một loại hình văn hóa Trung cổ (chương I và chương X) đồng thời có được những kiến thức cụ thể về các tác giả và các tác phẩm tiêu biểu rất quen thuộc với chúng ta (các chương còn lại). Một số bài viết đã in đầu các bộ truyện, nay sửa chữa bổ sung cho thích hợp với cơ cấu chung của tập sách. Mong muốn của tác giả là đưa đến cho bạn đọc rộng rãi một cuốn “Hướng dẫn đọc sách” gọn nhẹ và kịp thời để có thể phân biệt trắng đen thật giả trên thị trường tràn ngập sách báo hôm nay. Được như vậy là mãn nguyện, và càng mãn nguyện hơn nếu được bạn đọc góp cho những ý kiến phê bình, chỉ giáo.

Hà Nội, ngày 15-8-1989Lương Duy Thứ